METODY NAUCZANIA - #mininotatka

    Cześć! Tak jak ostatnio zapowiadałam w relacjach na Instagramie (@autodydaktyczna), ruszam z serią krótkich notatek z PEDAGOGIKI - nie ,,gotowców", a bardziej zsyntezowanych ,,pigułek" ukierunkowujących dalsze poszukiwania. Zapraszam więc do lektury 😙.

 

*pamiętaj! To tylko wybrane i poglądowe teoretyczne wzmianki o danych zjawiskach. W notatce posługuję się literaturą z zakresu dydaktyki ogólnej. By lepiej je zrozumieć, radzę sprawdzić literaturę przedmiotu (którą w obkrojonej wersji znajdziesz na dole👇).

M E T O D Y   N A U C Z A N I A

 

Methodos z języka greckiego oznacza ,,drogę" lub ,,sposób postępowania", co już nakreśla nam obraz czym wspomniane metody są.

CZYM SĄ?

Przykładowe definicje:

= ,,systematycznie stosowany, konkretny sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający osiąganie celów kształcenia" (W. Okoń);

= inaczej mówiąc, jest to wypróbowany układ czynności nauczyciela i ucznia, realizowanych świadomie w celu spowodowania założonych zmian w osobowości ucznia" (W. Okoń);

= ,,systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniem, umożliwiający uczniowi opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce, jak również rozwijanie zdolności i zainteresowań umysłowych" (Cz. Kupisiewicz).

W. Okoń wprowadził też termin ,,METOD KSZTAŁCENIA", które mają dotyczyć zmieniania osobowości ucznia, zaś nauczanie jest tu przede wszystkim organizowaniem racjonalnego uczenia się.

O wartości danej metody decyduje (m.in.) charakter czynności ucznia i nauczyciela oraz dobranie środków dydaktycznych. W tym miejscu należy podkreślić znamienne znaczenie AKTYWNOŚCI ucznia w sferze poznawczej, emocjonalnej czy praktycznej podczas stosowania określonych metod przez nauczyciela.

Należy również pamiętać, że wszelkie elementy procesu kształcenia łączą się ze sobą tworząc swoiste sposoby osiągania określonych rezultatów.

Metody nauczania powinny być dobierane pod względem (m.in.):

• wieku dziecka;
• celów kształcenia;
• zadań dydaktycznych;
• właściwości poszczególnych przedmiotów.

 

 

Przejdźmy teraz do...

 WYBRANYCH PODZIAŁÓW METOD NAUCZANIA

 

1. Ze względu na  stronę słowną, możemy wyróżnić:

• met. AKROAMATYCZNA = wykładowa; polega na jednostronnym przekazywaniu gotowej wiedzy werbalnej.
  *ta metoda stanowiła już kontrowersje w wieku XVI, szczególnie dla Vivesa czy Montaigne'a.
  
• m. EROTEMATYCZNA = pytająca; stosowana jednostronnie nie zapewnie uczniowi wiedzy operatywnej, czerpanej z poznania rzeczy, a nie cudzych spostrzeżeń. 

+inny podział wyróżnia również metodę katehetyczną lub heurystyczną*.

 

*HEUREZA = odmiana m. słownej; próba połączenia metody akroamatycznej i erotematycznej oraz nauki o rzeczach. Występuje w niej duży nakład pracy nieproporcjonalny do efektów. W XVII w. dziecko miało po prostu myśleć i wyciągać wnioski - to właśnie baza tej metody.

2. Klasyfikacja K. Sośnickiego:

• metody sztuczne;
• metody naturalne, w tym: podające i poszukujące. 

 

3. Klasyfikacja B. Nawroczyńskiego:

• podające;
• poszukujące;
• laboratoryjne (w których uczniowie samodzielnie przeprowadzają eksperymenty itp.).

 

4. Klasyfikacja W. Okonia (mocno powiązania z treściami kształcenia):

• asymilacji wiedzy - podające;
• samodzielnego dochodzenia do wiedzy - problemowe;
• waloryzacji - impresyjne lub ekspresyjne;
• praktyczne - ćwiczebne, zadań wytwórczych.
  

W 1972 roku C. KERR wyróżnił 4 rewolucje w zakresie przekształceń metod nauczania:

1. Nauczyciele-rodzice ustąpili miejsce zawodowym nauczycielom, a nauczanie okazjonalne zostało zamienione przez zinstytucjonalizowane, organizowane w szkołach.
2. Zastąpienie słowa mówionego pisanym.
3. Wprowadzenie słowa drukowanego do nauczania.
4. Zmierzanie do częściowej automatyzacji i komputeryzacji pracy dydaktycznej.
   

Na koniec warto, moim zdaniem, przywołać zjawisko MASZYN DYDAKTYCZNYCH, które sterują procesem uczenia się bez pomocy nauczyciela. Można je podzielić na:

• maszyny uczące;
• m. egzaminujące;
• m. ćwiczące; 

 +komputery i laboratoria językowe.

 

 

 A jakie Ty znasz metody nauczania? ^.^

Specjalne dziś ominęłam metody aktywizujące, ponieważ ten temat wydaje mi się zanadto ważny, by teraz go poruszać. Dlatego, jeśli chcesz kolejną miniaturową notatkę z tego zakresu, daj znać w komentarzu.

Do następnego!

___________________________________________________________________

Po więcej odsyłam do źródeł:

1. Adamek I.: Podstawy edukacji wczesnoszkolnej.

2. Kruszewski K. (red.): Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela.
--> w szczególności rozdział ,,Metody nauczania" :).

3. Kupisiewicz Cz.: Podstawy dydaktyki ogólnej.

4. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej.

5. Puślecki W.: Kształcenie wyzwalające w edukacji wczesnoszkolnej.